SANAT İYİLEŞTİRİR V.
ÇOCUK SANAT EDEBİYAT VE ŞİİR
Çocukluğu ve gençliği olmayan edebiyatın, sanatın büyüklüğü de olmaz! Bireyin de, toplumun da…
Âşığım; çocuğa ve çocuk edebiyatına. İnsana baksam çocuk, kitaba baksam çocuk kitabı görüyorum. Edebiyat diyorsunuz, çocuklara şiir, çocuklara öykü, roman, deneme geliyor aklıma.
Yıllarca öğretmenlik yaptım onlara. Yıllardır yazıyorum, onlarca yazarın yetişmesine önayak oldum, olmaya devam ediyorum; nitelikli kitaplar yazsınlar diye. Yazıyorlar…
Edebiyat, sanat etkinliklerine bakıyorum ve üzülüyorum. Çocuklara etkinlik yok denecek kadar az!
Siz de bir zamanlar çocuktunuz, çocuk faslının çok doğru ve önemli olduğunun farkındasınız da şimdi daha iyi anımsadınız, elimin içi gibi biliyorum. Yetmez; bilgi, yaşama geçirilemiyorsa gereksiz ve ağır yüktür cana, can ise o bilginin hamalı.
Çocuk kavramının tanımını yapacak değilim, derdim; çocuğun her zaman ve her yerde unutulması gibi günümüzün acı veren gerçekliğidir: Toplumsal yaşamda modernitenin, bilime- sanata inananların bile sıklıkla unuttuğu milyonlarca çocuğu tarikatlar, mafyatik örgütler, fuhuş dünyası ve çıraklık kurumu yani unutmayanlar kaptı; yarım milyondan fazlası okulu bıraktı, bir o kadarı okul yüzü göremedi bile. Bu son gerçeklik ne yazık ki unutmayan gericiliğin hanesine yazılıdır, onların zaferidir.
Bir yetişkin kitabı yayımlanır; şir, öykü, roman; hemen bir yaygara koparılır, koparılsın; hakkında yazılar yazılır, yazılsın, söyleşilere davet edilir, edilsin… Etkinlikler yapılır yetişkinler için, bazen festival, sempozyum şeklinde günlerce sürer; ödüller, plaketler, reklamlar, broşürler, kitaplar üretilir, alınır verilir övgülerle. Keşke çok daha geniş alanlarda ve daha sık yapılsa bu türden sanat, edebiyat etkinlikleri… Bu kadarının bir o kadarı da çocuk sanatı, edebiyatı için olsa; heyhat, yirmi iki milyon[1] göz önüne alındığında, çocuk yok; bilimden, sanattan ışığını almış çocuk edebiyatı yok. Ya da biraz ılıtarak belirtmek gerekirse; çok az, çok çok yetersiz!
Çocuk edebiyatının ülkemizdeki durumu can sıkıcı. Kendi kültürüyle gelen çevirinin egemenliği bir yana, çevrilenin yozlaştırıldığı ayrı bir gerçek. Maria’yı Meryem, Hans’ı Hasan yapacak kadar sorumsuz, saygısız, kaba ideolojist! Özellikle dinsel içerikli çocuk kitaplarında, bilimin gösterdiği ışık hiçe sayılarak çocuğun, soyutu kavrayamadığı yaşları için bile son derece soyut kavramlar, konular yazılıyor; içine bir miktar korku, bir miktar cennet, cehennem karıştırılarak zorla benimsetilmeye çalışılıyor. Bu durum hem çocuk psikolojisini, hem de toplumsal psikolojiyi alt üst etmeye yetecek; hasta, trajikomik yetişkinlerin üremesine katkı verecek önemli bir sorundur. Bilim, ah bilim; şunlara da biraz uğrasan ya!
Çocuklar için yazmak söz konusu olduğunda neden hemen hemen herkes “zor” sözcüğünü kullanır? Çünkü artık çocuğun da birey olarak pek çok sorununun, çelişkilerinin, özelliklerinin; düşünme, algılama, yorumlama farklılığının olduğunu ayrıntılarıyla gösteriyor bilim.
Çocuk için sanat, çok kendine özgülüğü nedeniyle kısıtlı özgürlük verir üretene. Bilimin ve sanatın özelliklerinden, kurallarından, doğasından, evrensel değerlerden gelen hassas; biçimle öz, içerikle bildiri, didaktizmle doğallık, sunumla doz, yetişkinle çocuk arasında son derece hassas dengeleri var.
Üstelik çocuk için yazma eylemi, üç temel ilkeden hareket eder: Her biri, bilgi tabanı giderek genişleyen piramit benzeri ilkelerdir; Çocuğa görelik, çocuk gerçekliği ve çocuk düşüncesi.
Yazıma, şimdilik bu kadarıyla ilgili farkındalık oluşsun diyerek kısa kesiyorum. Devamı bir sonraki yazımda…
| Takım | O | G | M | B | A | Y | P | AV | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Galatasaray | 15 | 11 | 1 | 3 | 32 | 11 | 36 | +21 |
| 2 | Trabzonspor | 15 | 10 | 1 | 4 | 27 | 13 | 34 | +14 |
| 3 | Fenerbahçe | 15 | 9 | 0 | 6 | 32 | 14 | 33 | +18 |
| 4 | Göztepe | 15 | 7 | 3 | 5 | 18 | 9 | 26 | +9 |
| 5 | Beşiktaş | 15 | 7 | 4 | 4 | 26 | 19 | 25 | +7 |
| 6 | Samsunspor | 15 | 6 | 2 | 7 | 22 | 16 | 25 | +6 |
| 7 | Gaziantep FK | 15 | 6 | 4 | 5 | 23 | 24 | 23 | -1 |
| 8 | Kocaelispor | 15 | 5 | 6 | 4 | 12 | 15 | 19 | -3 |
| 9 | Başakşehir FK | 15 | 4 | 6 | 5 | 20 | 17 | 17 | +3 |
| 10 | Alanyaspor | 15 | 3 | 4 | 8 | 14 | 15 | 17 | -1 |
| 11 | Konyaspor | 15 | 4 | 7 | 4 | 20 | 24 | 16 | -4 |
| 12 | Çaykur Rizespor | 15 | 3 | 6 | 6 | 17 | 23 | 15 | -6 |
| 13 | Antalyaspor | 15 | 4 | 8 | 3 | 14 | 25 | 15 | -11 |
| 14 | Gençlerbirliği | 15 | 4 | 9 | 2 | 17 | 21 | 14 | -4 |
| 15 | Kasımpaşa | 15 | 3 | 7 | 5 | 14 | 21 | 14 | -7 |
| 16 | Eyüpspor | 15 | 3 | 8 | 4 | 10 | 18 | 13 | -8 |
| 17 | Kayserispor | 15 | 2 | 6 | 7 | 15 | 32 | 13 | -17 |
| 18 | Fatih Karagümrük | 15 | 2 | 11 | 2 | 13 | 29 | 8 | -16 |
| Takım | O | G | M | B | A | Y | P | AV | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Pendikspor | 16 | 9 | 2 | 5 | 29 | 11 | 32 | +18 |
| 2 | Amed SK | 16 | 10 | 4 | 2 | 37 | 24 | 32 | +13 |
| 3 | Esenler Erokspor | 16 | 9 | 3 | 4 | 39 | 18 | 31 | +21 |
| 4 | Bodrum FK | 16 | 9 | 4 | 3 | 36 | 15 | 30 | +21 |
| 5 | Çorum FK | 16 | 8 | 4 | 4 | 25 | 18 | 28 | +7 |
| 6 | Iğdır FK | 16 | 8 | 4 | 4 | 27 | 22 | 28 | +5 |
| 7 | Erzurumspor FK | 16 | 6 | 2 | 8 | 28 | 15 | 26 | +13 |
| 8 | Bandırmaspor | 16 | 7 | 4 | 5 | 20 | 14 | 26 | +6 |
| 9 | Serik Belediyespor | 16 | 7 | 5 | 4 | 21 | 23 | 25 | -2 |
| 10 | Boluspor | 16 | 6 | 5 | 5 | 25 | 17 | 23 | +8 |
| 11 | Keçiörengücü | 16 | 5 | 5 | 6 | 25 | 19 | 21 | +6 |
| 12 | Van Spor FK | 16 | 5 | 5 | 6 | 20 | 18 | 21 | +2 |
| 13 | Sivasspor | 16 | 5 | 6 | 5 | 20 | 17 | 20 | +3 |
| 14 | Sakaryaspor | 16 | 5 | 7 | 4 | 28 | 34 | 19 | -6 |
| 15 | İstanbulspor | 16 | 3 | 4 | 9 | 17 | 25 | 18 | -8 |
| 16 | Sarıyer | 16 | 5 | 9 | 2 | 16 | 22 | 17 | -6 |
| 17 | Manisa FK | 16 | 4 | 8 | 4 | 23 | 29 | 16 | -6 |
| 18 | Ümraniyespor | 16 | 4 | 9 | 3 | 13 | 26 | 15 | -13 |
| 19 | Hatayspor | 16 | 0 | 11 | 5 | 15 | 42 | 5 | -27 |
| 20 | Adana Demirspor | 16 | 0 | 14 | 2 | 12 | 67 | 22 | -55 |
| Takım | O | G | M | B | A | Y | P | AV | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Mardin 1969 Spor | 14 | 10 | 2 | 2 | 34 | 11 | 32 | +23 |
| 2 | Bursaspor | 14 | 10 | 3 | 1 | 35 | 13 | 31 | +22 |
| 3 | Aliağa Futbol A.Ş. | 14 | 9 | 3 | 2 | 37 | 9 | 29 | +28 |
| 4 | Kahramanmaraş İstiklalspor | 14 | 9 | 3 | 2 | 31 | 12 | 29 | +19 |
| 5 | Güzide Gebze Spor Kulübü | 14 | 7 | 2 | 5 | 24 | 12 | 26 | +12 |
| 6 | Ankara Demirspor | 14 | 7 | 2 | 5 | 23 | 15 | 26 | +8 |
| 7 | Isparta 32 Spor | 13 | 6 | 2 | 5 | 23 | 12 | 23 | +11 |
| 8 | Muş Spor Kulübü | 14 | 6 | 4 | 4 | 28 | 16 | 22 | +12 |
| 9 | Menemen FK | 14 | 6 | 4 | 4 | 26 | 17 | 22 | +9 |
| 10 | 68 Aksaray Belediyespor | 14 | 4 | 3 | 7 | 18 | 13 | 19 | +5 |
| 11 | 1461 Trabzon FK | 14 | 5 | 5 | 4 | 24 | 22 | 19 | +2 |
| 12 | Arnavutköy Belediye | 14 | 4 | 7 | 3 | 16 | 18 | 15 | -2 |
| 13 | Kırklarelispor | 14 | 3 | 5 | 6 | 15 | 22 | 15 | -7 |
| 14 | Fethiyespor | 14 | 3 | 7 | 4 | 24 | 23 | 13 | +1 |
| 15 | Yeni Mersin İdman Yurdu | 14 | 3 | 9 | 2 | 14 | 35 | 11 | -21 |
| 16 | Somaspor | 14 | 1 | 10 | 3 | 12 | 34 | 6 | -22 |
| 17 | Adanaspor | 14 | 1 | 12 | 1 | 7 | 64 | 4 | -57 |
| 18 | Yeni Malatyaspor | 13 | 0 | 11 | 2 | 8 | 51 | 40 | -43 |
| Takım | O | G | M | B | A | Y | P | AV | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Galata | 12 | 7 | 2 | 3 | 20 | 8 | 24 | +12 |
| 2 | K.Çekmece Sinopspor | 12 | 7 | 2 | 3 | 19 | 10 | 24 | +9 |
| 3 | Etimesgut Spor | 12 | 7 | 2 | 3 | 13 | 4 | 24 | +9 |
| 4 | Bursa Yıldırımspor | 12 | 6 | 2 | 4 | 14 | 10 | 22 | +4 |
| 5 | Çorluspor 1947 | 12 | 6 | 3 | 3 | 18 | 11 | 21 | +7 |
| 6 | Yalova FK | 12 | 6 | 4 | 2 | 22 | 15 | 20 | +7 |
| 7 | İnegöl Kafkas GK | 12 | 5 | 3 | 4 | 18 | 13 | 19 | +5 |
| 8 | Beykoz İshaklıspor | 12 | 5 | 3 | 4 | 18 | 17 | 19 | +1 |
| 9 | Çankaya SK | 12 | 4 | 4 | 4 | 15 | 14 | 16 | +1 |
| 10 | Bulvarspor | 12 | 5 | 6 | 1 | 17 | 20 | 16 | -3 |
| 11 | Silivrispor | 12 | 4 | 6 | 2 | 18 | 20 | 14 | -2 |
| 12 | Polatlı 1926 Spor | 12 | 4 | 8 | 0 | 8 | 16 | 12 | -8 |
| 13 | İnkılap FSK | 12 | 2 | 5 | 5 | 8 | 17 | 11 | -9 |
| 14 | Bursa Nilüfer FK | 12 | 2 | 7 | 3 | 9 | 18 | 9 | -9 |
| 15 | Kestel Çilekspor | 12 | 3 | 9 | 0 | 11 | 21 | 9 | -10 |
| 16 | Edirnespor | 12 | 2 | 9 | 1 | 10 | 24 | 7 | -14 |
| Tarih | Ev Sahibi | Sonuç | Konuk Takım |
|---|---|---|---|
| 12/12/2025 | Kasımpaşa | vs | Gençlerbirliği |
| 13/12/2025 | Çaykur Rizespor | vs | Eyüpspor |
| 13/12/2025 | Kayserispor | vs | Alanyaspor |
| 13/12/2025 | Antalyaspor | vs | Galatasaray |
| 14/12/2025 | Gaziantep FK | vs | Göztepe |
| 14/12/2025 | Fatih Karagümrük | vs | Kocaelispor |
| 14/12/2025 | Samsunspor | vs | Başakşehir FK |
| 14/12/2025 | Trabzonspor | vs | Beşiktaş |
| 15/12/2025 | Fenerbahçe | vs | Konyaspor |
| Tarih | Ev Sahibi | Sonuç | Konuk Takım |
|---|---|---|---|
| 12/12/2025 | Adana Demirspor | vs | Boluspor |
| 13/12/2025 | Sarıyer | vs | İstanbulspor |
| 13/12/2025 | Serik Spor | vs | Manisa FK |
| 13/12/2025 | Sivasspor | vs | Çorum FK |
| 13/12/2025 | Amed SK | vs | Bandırmaspor |
| 14/12/2025 | Erzurumspor FK | vs | Bodrum FK |
| 14/12/2025 | Keçiörengücü | vs | Esenler Erokspor |
| 14/12/2025 | Van Spor FK | vs | Ümraniyespor |
| 14/12/2025 | Pendikspor | vs | Iğdır FK |
| 15/12/2025 | Sakaryaspor | vs | Hatayspor |
| Tarih | Ev Sahibi | Sonuç | Konuk Takım |
|---|---|---|---|
| 12/12/2025 | Adana 01 Futbol Kulübü | vs | Erbaaspor |
| 12/12/2025 | Batman Petrolspor | vs | Sincan Belediye Ankaraspor |
| 12/12/2025 | Beyoğlu Yeniçarşıspor | vs | Bucaspor 1928 |
| 12/12/2025 | Karacabey Belediye Spor | vs | Muğlaspor |
| 12/12/2025 | Karaman Futbol Kulübü | vs | GMG Kastamonuspor |
| 12/12/2025 | Elazığspor | vs | İnegölspor |
| 12/12/2025 | MKE Ankaragücü | vs | Kepezspor FAŞ |
| 13/12/2025 | 24Erzincanspor | vs | İskenderunspor A.Ş. |
| 13/12/2025 | Altınordu | vs | Beykoz Anadolu |
| 16/12/2025 | Muğlaspor - Karaman Futbol Kulübü | Muğlaspor ligde evindeki son 7 maçında hiç kaybetmedi | Muğlaspor yenilmez |
| 16/12/2025 | İnegölspor - MKE Ankaragücü | İnegölspor ligdeki son 8 maçında hiç kaybetmedi | İnegölspor yenilmez |
| 17/12/2025 | Bucaspor 1928 - Altınordu | Altınordu ligdeki son 14 maçında hiç kazanamadı | Bucaspor 1928 yenilmez |
| Tarih | Ev Sahibi | Sonuç | Konuk Takım |
|---|---|---|---|
| 12/12/2025 | Çankaya SK | vs | İnkılap FSK |
| 12/12/2025 | Bursa Yıldırımspor | vs | Beykoz İshaklıspor |
| 12/12/2025 | Edirnespor | vs | Çorluspor 1947 |
| 12/12/2025 | İnegöl Kafkas GK | vs | Galata |
| 12/12/2025 | Yalova FK | vs | Etimesgut Spor |
| 13/12/2025 | Bulvarspor | vs | Bursa Nilüfer FK |
| 13/12/2025 | K.Çekmece Sinopspor | vs | Polatlı 1926 Spor |
| 13/12/2025 | Silivrispor | vs | Kestel Çilekspor |
| 17/12/2025 | Etimesgut Spor - K.Çekmece Sinopspor | K.Çekmece Sinopspor ligdeki son 7 maçında hiç kaybetmedi | K.Çekmece Sinopspor yenilmez |
| 17/12/2025 | Bursa Nilüfer FK - Silivrispor | Bursa Nilüfer FK ligdeki son 8 maçında hiç kazanamadı | Silivrispor yenilmez |
| 17/12/2025 | İnegöl Kafkas GK - Kestel Çilekspor | Kestel Çilekspor ligdeki son 5 maçını kaybetti | İnegöl Kafkas GK kazanır |